Mikołajów to bajkowo położona miejscowość w obniżeniu pomiędzy Górami Bardzkimi a Masywem Grochowej. Wieś położona jest na wysokości około 350 m.n.p.m. Jej dolna część rozciąga się w strefie sudeckiego uskoku brzeżnego. Górna część wciska się w stromą i zalesioną dolinę prawego dopływu Wełny, podchodzącą pod Przełęcz Mikołajowską. Od północnego zachodu nad sołectwem góruje Dębiec z Dworską Górą na krawędzi Grzbietu Zachodniego, od południowego wschodu Jeleniec z Łysą Górą.

Do wsi należą rozległe lasy. Rośnie tu piękny okaz cisu, będący pomnikiem przyrody. Wieś i jej okolice posiadają walory krajoznawcze związane z sąsiedztwem rezerwatów cisów. W epoce lodowcowej przez Góry Bardzkie przewinął się lodowiec. Jego ślady są tu stale widoczne w postaci głazów narzutowych i osadów stożków napływowych u wylotu doliny.

Historia:
Mikołajów powstał prawdopodobnie w 2 poł. XIII wieku., w okresie kolonizacji przesieki śląskiej, która biegła u stóp Gór Bardzkich, stanowił królewszczyznę.
Do rozwoju tutejszego osadnictwa przyczynili się cystersi z klasztoru w Kamieńcu. Książe śląski Henryk Brodaty (1228-1238) podarował kamienieckim mnichom rozległą górską puszczę (destertum magnum) wtedy to powstał min. Mikołajów. Pierwsza wzmianka o Mikołajowie pochodzi z 1263 roku wtedy to nosił on nazwę Niklasdorf, w 1305 r. używano nazwy Nicolai villa, w 1480 roku Nicklasdorf, w 1747 roku ponownie przywrócono nazwę Niklasdorf, wreszcie po1945 roku nadano polską nazwę Mikołajów.


Kościół w Mikołajowie:
Kościół filialny pod wezwaniem św. Jana Nepomucena wzniesiony w 1853 roku jako kaplica mszalna. Salowy z wieżyczką - sygnaturką. Wewnątrz skromne wyposażenie z poł XIX wieku.

Zespół dworski:
Gospoda z 1732 r. przebudowana w 1 poł. XIX w. ob. nr 5

Fortyfikacje:
W sąsiedztwie wsi zachowały się forty typu redutowo - szańcowego, stanowiące ogniwa pierścienia obronnego twierdzy w Srebrnej Górze. Pochodzą w większości z XVIII w., a przebudowane były w latach 1760 - 63 i następnie ponownie wg projektu gen. hr. a. von Gneisenau w 1813 r. Na ziemiach Mikołajowa znajduje się fort nr 10.

Ciekawostki:

• Dom mieszkalny nr 16 z ok. 1870 roku.
• Przy drodze stoi krzyż z XIX wieku.
• We wsi rośnie mający ok. 500 lat cis drzewiasty będący pomnikiem przyrody.